وب 3.0 (Web3) چیست؟

وب 3.0 (Web3) سومین نسل از تکامل فناوری‌ وب است. وب، که تحت عنوان وب جهانی (World Wide Web یا به اختصار WWW) نیز شناخته می‌شود، لایه بنیادیِ نحوه استفاده از اینترنت، ارائه خدمات وب سایتی و برنامه‌ای است.

وب 3.0 همچنان در حال توسعه و تعریف شدن است، و به این ترتیب، یک تعریف متعارف و پذیرفته شده جهانی از آن وجود ندارد. با این حال، چیزی که واضح است این است که وب 3.0 تاکید زیادی بر برنامه‌های غیرمتمرکز خواهد داشت و از فناوری‌های مبتنی بر بلاک‌چین استفاده گسترده‌ای خواهد کرد. وب 3.0 همچنین برای کمک به هوشمندتر و سازگارتر کردن برنامه‌های کاربردی، از یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی (AI) استفاده خواهد کرد.

جنبه دیگری که بخشی از تعریف نوظهور وب 3.0 را تشکیل می‌دهد، مفهوم وب معناگرا یا semantic web است. از جمله افرادی که از ادغام فناوری معناگرایی در وب حمایت کرده‌اند، خالق وب، تیم برنرز لی (Tim Berners-Lee) را می‌توان نام برد.

بیش از 10 سال طول کشید تا اولین وب یعنی وب 1.0، به وب 2.0 انتقال پیدا کند و انتظار می‌رود که پیاده‌سازی کامل و تغییر شکل وب به وب 3.0 به همان اندازه، و شاید حتی بیشتر طول بکشد.

اگر روند تغییر از وب 1.0، یک ارائه‌دهنده‌ی منفعل اطلاعات که افراد در آن وب‌سایت‌ها را می‌خواندند اما به ندرت با آنها تعامل برقرار می‌کردند، به وب 2.0، یک وب تعاملی و اجتماعی که امکان همکاری بین کاربران را فراهم می‌کند، دنبال کنیم، می‌توان فرض کرد که وب 3.0 هر دوی این تغییرات را در خود خواهد داشت و چگونگی ساخت وب‌سایت‌ها و تعامل افراد با آنها را متحول خواهد کرد.

وب 3.0 چگونه کار می‌کند؟

زبان نشانه‌گذاری اَبَرمتنی (HTML) در فناوری‌های وب 1.0 و وب 2.0، طرح‌بندی و تحویل صفحات وب را تعریف می‌کند. HTML در وب 3.0 نیز همچنان یک لایه‌ی بنیادی خواهد بود، اما نحوه ارتباط آن به منابع داده‌ و محل قرارگیریِ آن منابع می‌تواند تا حدودی با نسل‌های قبلی وب تفاوت داشته باشد.

بسیاری از وب‌سایت‌ها و تقریبا تمام برنامه‌های کاربردی موجود در عصر وب 2.0 برای ارائه داده‌ها و کمک به کارکرد، به نوعی پایگاه داده‌ی متمرکز متکی هستند. با فناوری وب 3.0، برنامه‌ها و خدمات به جای پایگاه داده‌ی متمرکز، از یک بلاک‌چین غیرمتمرکز استفاده می‌کنند. ایده‌ی استفاده از بلاک‌چین به این منظور است که دیگر یک مرجع مرکزی مختار وجود نداشته باشد، بلکه یک نوع اجماع توزیع شده روی کار بیاید.

یک ایده‌ی حاکمیتیِ در حال ظهور در جامعه‌ی فناوری بلاک‌چین و وب 3.0 مفهوم سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) است. فناوری‌ها و جوامع وب 3.0 به جای داشتن یک مرجع مرکزی که بر عملیات یک پلتفرم نظارت می‌کند، با یک DAO، یک شکل از خودگردانی را در یک رویکرد غیرمتمرکز ارائه می‌کنند.

علاوه بر این، وب 3.0 اساسا در مقایسه با ارزهای فیات، تعامل بیشتری با رمز ارزها و مبادلات در صرافی ارز دیجیتال دارد. امور مالی و توانایی پرداخت برای کالاها و خدمات با روش پرداخت غیرمتمرکز با استفاده از رمز ارزها در سراسر وب 3.0 بر روی تمامی صرافی‎های ارز دیجیتال فعال شده است، که تمامی این موارد بر پایه فناوری بلاک‌چین ساخته و فعال شده‌اند.

هر دو وب 1.0 و وب 2.0 اساسا با فضای آدرس‌دهی IPv4 ساخته شده‌اند. به دلیل رشد گسترده وب در طول چند دهه‌ی اخیر، در فناوری وب 3.0 به آدرس‌های اینترنتی بیشتری نیاز خواهد بود، و این چیزی است که IPv6 آن را ارائه می‌دهد.

ویژگی‌های مهم وب 3.0

احتمال دارد فناوری وب 3.0 با در نظر گرفتن هوش مصنوعی، وب معناگرا و ویژگی‌ِ همه‌جانبه بودن ساخته شود. ایده‌ی استفاده از هوش مصنوعی از هدف ارائه‌ی سریع‌ترِ داده‌های مرتبط‌تر به کاربران ناشی می‌شود. وب‌سایتی که از هوش مصنوعی استفاده می‌کند باید بتواند داده‌هایی را که فکر می‌کند برای یک کاربر خاص مناسب هستند، فیلتر و جدا کرده و ارائه دهد. سوشیال بوکمارکینگ به‌عنوان یک موتور جستجو می‌تواند نسبت به گوگل نتایج بهتری را در اختیار کاربر قرار دهد؛ زیرا نتایج بدست آمده از این روش، وب‌سایت‌هایی هستند که رای کاربران را دریافت کرده‌اند. با این حال، این نتایج می‌توانند توسط انسان نیز دستکاری شوند. از هوش مصنوعی می‌توان برای جدا کردن نتایج مشروع از جعلی استفاده کرد، در نتیجه با آن می‌توان به نتایجی مشابه سوشیال بوکمارکینگ و رسانه‌های اجتماعی اما بدون بازخورد بد دست پیدا کرد.

یک وب دارای هوش مصنوعی دستیار مجازی نیز ارائه می‌دهد. دستیار مجازی مولفه‌ای است که امروزه به عنوان یک ویژگی ساخته شده در یک دستگاه یا از طریق برنامه‌های شخص ثالث در حال ظهور است.

ایده‌ی پشت وب معناگرا این است که اطلاعات به گونه‌ای دسته بندی و ذخیره شوند که سیستم بتواند معنی خاص هر داده را تشخیص دهد. به عبارتی دیگر، یک وب‌سایت باید بتواند کلماتی را که در جستارهای جستجو قرار می‌گیرند، به همان روشی که یک انسان درک می‌کند، درک کند و قادر باشد محتوای بهتری تولید و به اشتراک بگذارد. این سیستم از هوش مصنوعی نیز استفاده خواهد کرد. وب معناگرا معنی داده‌ها را به یک رایانه می‌آموزد و سپس هوش مصنوعی این اطلاعات را دریافت و از آنها استفاده می‌کند.

چند ویژگی مهم در فناوری وب 3.0 وجود دارد که به تعریفِ ماهیت احتمالیِ نسل سوم وب کمک می‌کند. این ویژگی‌ها عبارتند از :

• غیر متمرکز بودن: برخلاف دو نسل اول وب، که در آن حاکمیت و برنامه‌های کاربردی تا حد زیادی متمرکز بودند، وب 3.0 غیرمتمرکز خواهد بود. در این فناوری برنامه‌ها و خدمات در یک رویکرد توزیع‌شده فعال می‌شون؛ جایی که یک مرجع مرکزی وجود نخواهد داشت.
• مبتنی بر بلاک‌چین: بلاک‌چین عامل ایجاد برنامه‌ها و خدمات غیرمتمرکز است. با استفاده از فناوری بلاک‌چین، داده‌ها و ارتباط بین خدمات با رویکردی متفاوت از زیرساخت پایگاه داده‌ی متمرکز توزیع خواهند شد. بلاک‌چین همچنین می‌تواند یک دفتر کل غیرقابل تغییر از تراکنش‌ها و فعالیت‌ها را فعال کند و به ارائه‌ی سندیت قابل تایید در یک دنیای غیرمتمرکز کمک کند.
• دارای قابلیت رمز ارزی: استفاده از رمز ارزها یکی از ویژگی‌های مهم خدمات فناوری وب 3.0 است و تا حد زیادی استفاده از ارز فیات را جایگزین خواهد کرد.
• خودمختار و دارای هوش مصنوعی: به طور کلی خودکارسازی بیشتر یکی از ویژگی‌های حیاتی فناوری وب 3.0 است و این خودکارسازی تا حد زیادی توسط هوش مصنوعی تامین خواهد شد.

تفاوت‌های فناوری وب 3.0 با وب 2.0

وب 3.0 جانشینِ دو نسل قبلی وب است.

اولین نسل وب که گاهی به آن وب 1.0 نیز گفته می‌شود، در سال 1989 و توسط تیم برنرز لی اختراع و تعریف شد. وب 1.0 در مورد دسترسی اولیه و اتصال بین وب‌سایت‌های منفعل بود. اولین نسل وب تقریبا تا سال 2004، زمانی که تیم اوریلی (Tim O’Reilly) به ابداع اصطلاح وب 2.0 کمک کرد، دوام آورد.

وب 2.0 به وب‌سایت‌ها و برنامه‌هایی اطلاق می‌شود که محتوای تولید شده توسط کاربر را در اختیار کاربران نهایی قرار می‌دهد. وب 2.0 امروزه در بسیاری از وب‌سایت‌ها استفاده می‌شود و عمدتا بر تعامل و همکاری کاربر تمرکز دارد. وب 2.0 همچنین به ارائه اتصال شبکه جهانی و کانال‌های ارتباطی بیشتر نیز تمرکز دارد.

تفاوت بین وب 2.0 و 3.0 در این است که وب 3.0 بر استفاده از فناوری‌هایی مانند یادگیری ماشین و هوش مصنوعی به منظور ارائه‌ی محتوای مرتبط برای هر کاربر، به جای ارائه‌ی محتوایی که سایر کاربران نهایی ارائه کرده‌اند، تمرکز بیشتری دارد. وب 2.0 اساسا کاربران را قادر می‌سازد تا در محتوای سایت مشارکت کنند و گاهی اوقات با آنها همکاری کنند، در حالی که وب 3.0 به احتمال زیاد این مشاغل را به وب معناگرا و فناوری‌های هوش مصنوعی تبدیل خواهد کرد. وب 3.0 همچنین به شدت بر خدمات و اختیارات غیرمتمرکز تمرکز دارد، که این مورد نیز در تضاد آشکار با متمرکز بودن وب 2.0 قرار دارد.

برنامه‌های فناوری وب 3.0

وب 3.0 با داشتن زیربنایی بر پایه‌ی بلاک‌چین، برنامه‌ها و خدمات جدید بسیاری را امکان‌پذیر می‌کند. از جمله‌ی آنها می‌توان موارد زیر را نام برد:

• NFT: توکن‌های غیر مثلی (NFT) توکن‌هایی هستند که با استفاده از رمزنگاری هش در یک بلاک‌چین ذخیره می‌شوند و واحد توکن را منحصربه‌فرد و غیرقابل تعویض می‌کنند.
• امور مالی غیر متمرکز (DeFi): دی‌فای یک کاربرد نوظهور برای فناوری وب 3.0 است که در آن بلاک‌چین غیرمتمرکز به عنوان یک زیربنا برای فعال کردن خدمات امور مالیِ خارج از محدوده‌ زیرساخت‌های بانکداری متمرکزِ مرسوم استفاده می‌شود.
• رمز ارز: رمز ارزهای پایه، مانند بیت‌کوین برنامه‌هایی از فناوری وب 3.0 هستند که دنیای جدیدی از ارز را ایجاد می‌کنند که هدف آن جدا بودن از دنیای با سابقه‌ی ارزهای فیات است.
• برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp): دی‌اَپ‌ها برنامه‌هایی هستند که بر روی بلاک‌چین ساخته می‌شوند و برای فعال کردن ارائه خدمات در یک رویکرد برنامه‌ای که در یک دفتر کل غیرقابل انکار ثبت شده است، از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند.
• پل‌های میان زنجیره‌ای: در دنیای فناوری وب 3.0 بلاک‌چین‌های متعددی وجود دارد و ایجاد درصدی قابلیت هم‌کنش‌پذیری بین آنها، در حوزه پل‌های میان زنجیره‌ای قرار می‌گیرد.
• سازمان‌های خودگردان متمرکز (DAOs): دائوها پتانسیل این را دارند که در فناوری وب 3.0 به نهادهای سازماندهی خدمات تبدیل شوند و ساختار و حاکمیتی را در یک رویکرد غیرمتمرکز ارائه دهند.

سه کوینِ برتر وب3 که در سال 2020 باید آنها را زیر نظر داشت.

وقتی از کوین‌های وب 3 صحبت می‌شود، ممکن است برخی به طور خودکار به خرید و فروش توکن‌های رمز ارزها مانند بیت‌کوین و اتریوم در سرافی ارز دیجیتال فکر کنند، اما این چیزی فراتر از اینهاست. در واقع، کوین‌های وب3 بخشی از یک اکوسیستم بسیار بزرگ‌تر را تشکیل می‌دهند که بسیاری معتقدند آینده‌ی اینترنت و امور مالی را خواهد ساخت. سکه‌های دیجیتالی بیش از اینکه فقط یک ارز آنلاین باشند، به سرمایه‌گذاران این قدرت را می‌دهند که در مورد مسائل مربوط به پروتکل‌های مربوطه رای دهند.

آنچه به اکوسیستم وب3 زندگی می‌بخشد،، کوین‌های وب3 هستند که امکان انجام تمام تراکنش‌ها را از طریق استفاده از کیف پول‌های رمز ارز فراهم می‌کنند. علاوه بر این، بسیاری از این کوین‌ها قدرت رای دادن در تصمیم گیری‌های مهم و تغییرات مربوط به این پروتکل را به سرمایه‌گذاران می‌دهند. با توجه به زیاد بودن تعداد کوین‌های وب3، ممکن است تصمیم‌گیری در انتخاب اینکه‌ روی کدام یک از آنها سرمایه‌گذاری کنند برای برخی افراد گیج‌کننده باشد. کوین‌های وب3 کابردهای زیادی را در صنایع آسان‌تر می‌کنند و بر عملکردهای مختلفی تمرکز دارند. کوین‌هایی همچون GAL، HNT و FIL بی‌شک برترین کوین‌های وب3 هستند که در سال 2022 باید به آنها توجه کرد؛ زیرا آنها در مسیر زندگی بخشیدن به وب 3 قدم برداشته اند.

1. پروژه‌ی گلکسی (GAL):

اکوسیستم پروژه‌ی گلکسی که در ابتدای سال 2022 راه‌اندازی شده است، قصد دارد یک شبکه‌ی اعتبارِ باز و مشارکتی را برای کاربران فراهم کند. پروژه‌ی گلکسی که بزرگترین شبکه اعتبارِ داده‌ی وب3 در جهان تلقی می‌شود، به توسعه‌دهندگان و DAOها کمک می‌کند تا از NFT‌ها و داده‌های اعتبار دیجیتالی استفاده کنند. برای انجام این کار متصدیان از توکن GAL بومی خود استفاده و ارزش مجموعه داده اعتباری را تعیین می‌کنند. هدف اصلی تیم پروژه‌ی گلکسی، ایجاد محصولات و جوامع بهتر از طریق شبکه داده اعتباری است که ساخته‌اند.

2. هلیوم (HNT):

هلیوم که اغلب به عنوان “شبکه مردمی” برچسب‌گذاری می‌شود، به دستگاه‌های کم مصرف اجازه می‌دهد تا با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و داده‌ها را از طریق یک شبکه‌ی تشکیل شده از نودهایی به نام هات‌اسپات انتقال دهند. این شبکه غیرمتمرکز به تامین انرژی دستگاه‌های IoT (اینترنت اشیا) متمرکز است. اینها دستگاه‌هایی فیزیکی هستند که قابلیت اتصال به اینترنت را دارند؛ مانند لامپ‌ها و ترموستات‌ها. دستگاه‌های خانگی هوشمندی که با تلفن‌همراه خود آنها را کنترل می‌کنید در نظر بگیرید. کاربران می‌دانند که احتمال هک شدن اطلاعات آنها در شبکه هلیوم کمتر خواهد بود. توکن بومی مورد استفاده در این شبکه HNT است که برای تمامی داده‌ها و تراکنش‌ها استفاده می‌شود.

3. فایل‌کوین (FIL):

شرکت‌های جهانی بارها و بارها به دلیل حفاظت ضعیف از داده‌ها، که به هک، انتشار و سوء استفاده از داده‌های خصوصی بدون رضایت کاربران شده است، کاربران خود را سرافکنده کرده‌اند. فایل‌کوین برای حل این مشکل روی کار آمده است و یک راه‌حل ذخیره‌سازی غیرمتمرکز را ارائه می‌دهد. این راه‌حل به کاربران این امکان را می‌دهد از طریق مکانیسم‌های بلاک‌چین، فضای هارد درایو بلااستفاده را اجاره کنند. توکن بومی فایل‌کوین، FIL، برای ثبت و انجام معاملات بر روی این پلتفرم استفاده می‌شود. این فناوری بلاک‌چین که توسط پروتکل لبز (Protocol Labs) و بر روی فایل سیستم بین سیاره‌ای  (InterPlanetary File System)ساخته شده است، راه‌حل‌های ذخیره‌سازی ایمن و گسترده را تضمین می‌کند.

نتیجه‌گیری

وب3 حتی با وجود نوپا بودن و داشتن مخالفانی در دنیای رمز ارزها، خود را به یک کارایی یا صنعت محدود نمی‌کند. کاربران از طریق سکه‌های وب3، نه تنها می‌توانند آینده پیشِ‌روی اینترنت را کشف کنند، بلکه در هنگام سرمایه‌گذاری در اکوسیستم‌های مختلف نیز می‌توانند از حافظت تمام و کمال از داده‌های خود نیز اطمینان پیدا ‌کنند. بی‌شک زمان حال بهتر بهترین وقت و فرصت برای مشارکت و سرمایه‌گذاری در این عرصه است. سرافی ارز دیجیتال فینوپیا همواره تلاش می‎کند تا از نوآوری‌های فناوری بلاکچین برای تسهیل سرمایه‌گذاری کاربران خود استفاده کند. به نظر می‎رسد وب3 نوآوری جدیدی است که فینوپیا با به کارگیری قابلیت‎های آن، فرصت‌های تازه سرمایه‎گذاری و خرید و فروش را برای علاقه‎مندان حوزه رمز ارز ایجاد خواهد کرد.

منبع techtarget.com ؛